Sodomie, onanie en een pratende ezel: De drie meest bizarre verhalen uit de Bijbel

Abe de Verteller — Mon, 13 Jan 2020 11:54:40 +0000

In de Bijbel staan mooie en wijze verhalen, maar ook meerdere bizarre en voor de moderne mens onbegrijpelijke verhalen. Ik heb drie van de vreemdste geselecteerd om aan jullie te vertellen. Ik heb ze zonder verdere verfraaiingen opgeschreven, maar wel in moderne bewoordingen. Bedenk wel dat een – in onze ogen – onbegrijpelijk en immoreel verhaal in de context van zijn eigen tijd en cultuur wellicht heel plausibel en verdedigbaar is.

We beginnen met het verhaal van Juda en Tamar uit het Bijbelboek Genesis (ws geschreven in de zesde eeuw v.o.j.). (1) Dit verhaal schenkt ons het – nog maar zelden gebruikte – woord ‘onanie’. Onanie is een synoniem voor masturbatie, vroeger ook wel ‘zelfbevlekking’ genoemd. Dit laatste woord laat al zien dat er in de christelijke context uiterst negatief naar deze solo-activiteit werd gekeken. Je bevlekt, je besmeurt jezelf ermee, was de communis opinio. Opmerkelijk genoeg is het woord onanie voor masturbatie eigenlijk verkeerd gekozen. In het verhaal over Onan is er namelijk iets heel anders aan de hand. Hier blijkt duidelijk dat de misdaad van Onan, de coïtus interruptus is, oftewel het ‘voor het zingen de kerk uitgaan’! De connectie met masturbatie blijkt dus een misvatting. Het is – vind ik – een uiterst vermakelijk verhaal:

De misdaad van Onan en de list van Tamar

Alexandre Cabanel – Onan en Tamar 1892

Juda was een van de twaalf zonen van de aartsvader Jakob. Hij had drie zonen; Er, Onan en Sela. Juda koos voor zijn eerstgeborene zoon Er een vrouw genaamd Tamar. Nu had Er op de een of andere manier God boos gemaakt en hij werd door hem dood gemaakt. Vervolgens zei Juda tegen zijn tweede zoon Onan: trouw met de weduwe van je broer en als je dan een kind bij haar verwekt dan zal die gelden als een kind van je broer. Dit wordt het ‘zwagerhuwelijk’ genoemd. Onan vertikte dit: hij had wel seks met Tamar, maar elke keer als hij bijna klaar kwam ging hij uit haar en verspilde zijn zaad op de grond. Zo kon hij voorkomen dat zij zwanger zou raken van een kind dat hij niet de zijne kon noemen. God vond dit een slechte daad en hij maakte ook Onan dood. Juda beloofde toen aan – de nu al twee keer weduwe geworden – Tamar: zodra mijn derde zoon volwassen is, zal hij jouw man worden, maar voor die tijd moet je weer bij je vader gaan wonen. Zij gehoorzaamde, maar Juda gebruikte deze belofte als smoes om haar kwijt te raken en was niet van plan om ook zijn derde zoon aan haar uit te huwelijken. Hij was bang dat zij ongeluk bracht en dat Sela dan ook wel dood zou gaan.

Horace Vernet – Judah en Tamar 1840

Toen Sela volwassen werd en zij nog steeds niet geroepen werd om met hem te trouwen verloor Tamar haar geduld en bedacht een list. Ze wist dat Juda naar de stad Timna ging om zijn schapen te scheren. (2) Ze deed haar rouwkleren af en vermomde zich. Zij bedekte haar gezicht met een sluier en zo zat ze bij de poort. Juda kwam er langs en dacht vanwege haar sluier dat zij een hoer was. (3) Juda zei ‘laat mij tot u komen’, oftewel hij wou seks met haar hebben. Tamar vroeg wat ze daarvoor zou ontvangen en hij zei: ik zal je een geitenbokje zenden uit mijn kudde. Oké maar daarvoor wil ik wel een onderpand. Wat wil je dan hebben? Je zegelring, je snoeren en je staf. Hij gaf het aan haar, had seks met haar en vertrok weer. Maar tot Juda’s verbazing konden zijn mannen geen hoer bij de poort vinden om het bokje aan te geven. Hij had niet door dat hij seks had gehad met Tamar. Toen het na drie maanden duidelijk werd dat zij zwanger was, bracht haar familie deze smadelijke boodschap aan Juda. Zij is zwanger doordat zij de hoer heeft gespeeld! Juda zei: breng haar naar buiten en verbrand haar, want dat is haar verdiende straf. Zij bracht hem daarop zijn zegelring, snoeren en staf en hij herkende ze. Toen begreep hij dat zij zwanger was van hem en ook dat hij haar niet kon straffen omdat hij haar onrecht had gedaan door haar niet met zijn derde zoon te laten trouwen.

Tamar moest bevallen van een tweeling en toen ze zover was zag de vroedvrouw een handje uit haar vagina verschijnen en bond daar een rood draadje omheen. Toen het kind zijn handje terug trok kwam toch nog het andere kind er als eerste uit. Zij noemde hem Peres, ‘hij die krachtig is doorgebroken’ en de tweede met het draadje noemden ze Zerach.

Dit verhaal wordt nog interessanter als je weet dat een prostituee zich ook in die tijd niet sluierde. Het gebruikte woord ‘kedesha’ slaat dan ook op een volgelinge van de Godin Astarte, die van haar vrouwelijke aanbidders vroeg om minstens een keer in hun leven zich zo aan te bieden. De gebruikelijke prijs daarvoor was een bokje. Het onderpand van Juda is onbegrijpelijk groot, maar wel belangrijk, want zo had zij later overtuigend bewijsmateriaal van wie er bij haar was gekomen. (4)

De pratende ezel

Het volgende verhaal komt uit het Bijbelboek Numeri (zesde eeuw v.o.j.) en speelt zich af op een cruciaal moment. Het Joodse volk was uit Egypte gegaan en de woestijn door getrokken en waren nu bij de grenzen van het land Israël. Ze hadden net het land van de Amorieten verwoest en het volk van Basan uitgemoord en nu stonden ze tegenover de Moabieten. Zou God ook hier het Joodse volk zegenen met een overwinning in de strijd? (5)

Koning Balak van de Moabieten vroeg hulp aan de beroemde ziener Bileam. Hij wist dat al wie deze man zegende, gezegend zou zijn en al wie hij vervloekte, vervloekt zou worden. Bileam sputterde echter eerst flink tegen. Na lang aandringen ging hij uiteindelijk toch op reis naar Balak, gezeten op zijn trouwe ezelinnetje. God werd daar kwaad om en hij stuurde een engel naar hem toe. Die posteerde zich op de weg met een getrokken zwaard in de hand. Blijkbaar zag Bileam niets, maar de ezelin zag de engel wel en herkende het gevaar. Zij ging van de weg af en liep een akker op. Bileam sloeg haar de weg weer op. Maar nu ging de engel op de weg staan op een plek met aan weerszijden een muur. De ezelin drukte zich tegen een van de muren aan om langs de engel te kunnen gaan en kneusde zo de voet van Bileam. Zelfs een derde keer versperde de engel de weg en dit keer ging de ezel liggen. Bileam was nu woest en sloeg haar hard met de stok. Door toedoen van God begon de ezel te praten: wat heb ik jou misdaan dat je mij nu al voor de derde keer slaat? Bileam antwoordde: je maakt me belachelijk, als ik een zwaard had, had ik je doodgestoken! Maar – zei ze – was ik niet altijd jouw trouwe ezelinnetje? Heb ik niet altijd gedaan

Rembrandt – Balaam en zijn ezel 1626

wat je vroeg? Toen pas zag Bileam de engel op de weg staan met het getrokken zwaard en hij knielde neer en boog zich voorover in het stof. Ook de engel zei: waarom heb je jouw trouwe ezelin zo geslagen? Zonder haar was je nu allang dood geweest en had ik je getroffen met mijn zwaard. Bileam zei: ik wist niet dat God het niet wou dat ik naar Balak ging, ik wil anders wel omkeren. Maar de engel zei: nee het is prima als je maar precies zegt wat God je in je mond legt als je bij de koning bent. Hij liet Balak een groot brandoffer maken met zeven stieren en zeven rammen er op en voelde de woorden van God in zich opkomen. Vervolgens zegende hij juist het volk van Israël in plaats van het volk van Balak. Hij liet de koning Balak nog twee keer een groot brandoffer maken en deze hoopte op een zegening van zijn volk, maar elke keer zegende Bileam juist Israël. Zo werd het – dankzij een pratende ezel -duidelijk dat ook de Moabieten door Israël verslagen zouden worden!

Sodomie in Gomorra

Sodomie is een ouderwets woord voor homoseksualiteit, maar wordt ook wel gebezigd voor seks met dieren en anaal geslachtsverkeer. Het is nog steeds onderdeel van een heel arsenaal aan nog steeds gebezigde krachttermen. Denk maar aan: Is het nu klaar met dat gesodemieter! Het is hier geen Sodom en Gomorra! En anders kan je opsodemieteren! In het Bijbelboek Genesis vinden we het verhaal waarin het duidelijk wordt hoe wij aan dit woord komen. (6)

Abraham wordt gezien als de stamvader van het Joodse volk, maar ook van het volk der Arabieren. Zijn nageslacht zou zo talrijk zijn als er sterren staan aan de hemel en als er zandkorrels zijn in de woestijn. God zelf had dat op een nacht aan Abraham beloofd. Er was echter een probleem: zijn vrouw was al jaren onvruchtbaar. Dit ging zo door tot er – na vele jaren – iets wonderbaarlijks gebeurde. God verscheen aan Abraham toen hij op het heetst van de dag aan de ingang van zijn tent zat. Hij sloeg zijn ogen op en zag dat er drie mannen bij hem stonden. Ook al was Abraham een voornaam en rijk persoon, toch gedroeg hij zich nederig: hij boog zich ter aarde en noemde zichzelf hun knecht. Hij zette hen goed eten voor en zij vertelden hem dat zijn vrouw Sara binnen een jaar een zoon van hem zou krijgen. Sara zat dit stiekem af te luisteren en moest in zichzelf lachen: ik ben al negentig en mijn man is honderd, zou ik nu nog wellustig worden en kan ik nu nog een kind krijgen? Maar God zelf had het gehoord en antwoordde: is er iets te wonderlijk voor de Here? Binnen een jaar kreeg Sara inderdaad toch nog een zoon.

Gerbrandt van den Eeckhout – Abraham en de drie engelen

God vertelde vervolgens dat hij de steden Sodom en Gomorra waarschijnlijk zou gaan vernietigen omdat er veel over de zonde van die twee steden werd geroepen. Hij zou tot de aarde afdalen en gaan kijken of dat waar was. Toen vertrokken de mannen naar Sodom, maar Abraham bleef nog even met God onderhandelen en vroeg: maar als er vijftig rechtvaardigen in de stad te vinden zijn zou u dan de stad verdelgen? Het past u toch niet om de rechtvaardigen te straffen samen met de goddelozen? En God zei dat hij dat zeker niet zou doen. Vervolgens vroeg Abraham hetzelfde met 45, 40, 30, 20 en tien. God had engelengeduld met Abraham want elke keer antwoordde hij: nee ook niet bij 45 etc., maar tien was blijkbaar het eindbod. Daarna vertrok de Here.

Er kwamen ‘s avonds twee engelen aan bij de poort van Sodom. Dit waren – mag je aannemen – dezelfden die ook naar Abraham waren gegaan, maar waar de derde was gebleven en of dat een engel, een man of God zelf was, dat vertelt het verhaal niet. Toeval of niet maar juist Lot, de neef van Abraham, zat bij de poort en had wel door dat dit geen gewone mensen waren: hij boog diep voor de twee en nodigde ze uit om bij hem te overnachten. Na lang aandringen namen ze het aanbod aan. Al vrij snel kwamen alle mannen van Sodom – van jong tot oud en geen enkele uitgezonderd – naar zijn huis en omsingelden het. Zij riepen naar Lot: breng ons die mannen zodat wij seks met hen kunnen hebben! Lot ging naar buiten en deed snel de deur achter zich dicht. Hij smeekte: ach mannen doe mijn gasten toch geen kwaad, ik breng anders mijn twee maagdelijke dochters naar jullie toe en dan mogen jullie met hen alles doen wat je maar in gedachten had. Zij gingen helaas niet in op het voorstel, maar wilden de deur open breken. De engelen trokken Lot nog juist bijtijds naar binnen en sloten de deur. Vervolgens maakten zij de mannen die bij de deur waren blind, zodat zij de ingang niet meer konden vinden.

De mannen waarschuwden Lot en zeiden dat hij moest vluchten met zijn vrouw en kinderen omdat God de stad zou vernietigen. Eerst wou hij niet, maar ze grepen hem en zijn vrouw bij de hand en leidden hem de stad uit. Ze mochten ook niet omkijken, maar ze moesten zo snel zij konden weg vluchten. Toen liet God het zwavel en vuur op Sodom en Gomorra regenen en hij keerde het land om, zodat alles verwoest was. De vrouw van Lot kon het niet laten en keek toch achterom en veranderde terstond in een zoutpilaar.

Lot en zijn dochters – Peter Paul Rubens 1613

Lot trok na dit avontuur met zijn beide dochters de bergen in en ging wonen in een spelonk. Zijn dochters zeiden tot elkaar: onze vader is oud en er is geen enkele man in de wijde omgeving om seks met ons te hebben. Laten we daarom onze vader wijn geven en dronken voeren zodat hij met ons seks wil hebben en wij toch nog kinderen zullen krijgen via onze vader. Dit plan werkte zo goed dat Lot er beide keren niets van merkte. De dochters voerden hem wijn, gingen bij hem liggen en waren vervolgens zwanger van hem. De beide zonen van de dochters van Lot werden de stamvaders van de Ammonieten en de Moabieten.

Lot en zijn dochters

Het is wel duidelijk dat de God van de Joden en van de christenen homofilie afkeurt en nog steeds wordt het bedrijven van de mannenliefde door vele christenen gezien als een God onwelgevallig werk. Tegenwoordig denken de meesten van ons daar gelukkig anders over. Nu weet je dat sodomie afgeleid is van de inwoners van Sodom die sodomie wilden plegen met engelen. De manier hoe Lot met zijn dochters omgaat is natuurlijk niet goed te praten. Dat hij ze aan de Sodomieten wil geven heeft te maken met de heilige wetten van de gastvrijheid, waarbij gasten nog belangrijker zijn dan je eigen dochters. Zijn incestueuze verhouding met hen wordt in de Bijbel verklaard met hun overtuiging dat zij als enigen over waren. Deze smoes komt voor mij echter niet geloofwaardig over.

Engelen, demonen en de galblaas van een vis

Als toetje volgt hier nog het vrome verhaal van Tobit en zijn zoon Tobias. Dit verhaal staat niet in de Protestantse Bijbel maar wel in die van de Katholieken en de Orthodoxen, het is daarmee een apocrief of deutero-canoniek verhaal. Het is waarschijnlijk geschreven in de derde eeuw voor christus. (7)

Tobit was een vrome Jood die in ballingschap leefde in Nineve. Toen hij op een nacht ging slapen had hij de pech dat er musjes op de muur zaten en die scheten precies in zijn beide ogen. Hierdoor ontstond er een wit laagje op zijn ogen. Deze ging er ondanks de zalven van vele doktoren niet meer af en Tobit werd blind. Na een ruzie met zijn vrouw bad hij intens tot God dat hij toch weer ziende mocht worden.
Tegelijkertijd was er in Medië een jonge Joodse vrouw die Sara heette, de dochter van Raguel. Zij was al zeven maal getrouwd geweest, maar telkens vlak voordat ze seks met haar hadden in de huwelijksnacht kwam de demon Asmodeus en die vermoorde de jonge echtgenoot. Na een ruzie met haar dienares, die haar beschuldigde van zevenvoudige moord, werd ze zo verdrietig dat ze twijfelde of ze zich zou verhangen, maar ze bedacht zich en in plaats daarvan bad ze intens tot God om haar te helpen tegen de demon. (8)

Pieter Lastman – De engel en Tobias met de vis 1625

God verhoorde beide gebeden en zond de aartsengel Raphaël naar de aarde om te helpen. (9) Tobit stuurde zijn zoon Tobias – heel toevallig – naar Medië omdat daar iemand hem nog geld schuldig was. Tobias zocht een reisgenoot die de weg wist naar het verre Medië en kwam Raphaël tegen. Die deed net alsof hij een gewone man was met de naam Azarias en Tobias had niks door. Bij de Tigris aangekomen ging Tobias zijn voeten wassen, maar een vis viel hem aan en probeerde zijn voet op te eten. De jongen kon de vis met behulp van Raphael overwinnen en maakte hem dood. De engel gaf advies: haal de lever, galblaas en hart uit het beest want dat zijn nuttige geneesmiddelen, de rest mag je opeten. Tobias vroeg waar die dan nuttig voor waren en Raphaël antwoordde: het hart en de lever moet je verbranden en de rook ervan zal dan demonen wegjagen die tussen een man en zijn vrouw komen. Maak van de galblaas een zalf en smeer die op de ogen van iemand die daar een witte laag op heeft en blaas dan op ze en hij zal weer kunnen zien.

Pieter Lastman – De huwelijksnacht van Tobias en Sara 1611

De engel vertelde Tobias vervolgens dat er in Medië een mooi en vroom meisje woonde genaamd Sara. Hij zei dat hij met haar moest gaan trouwen. Omdat zij familie van je is kan haar vader Raguel jou niet weigeren! (10) Toch was Tobias bang voor die trouwpartij, want hij had via via gehoord hoe zij al zeven mannen had versleten. Hij was bang dat hij als achtste ook wel in de bruidskamer door de demon vermoord zou worden. Toch ging hij er – samen met Raphaël – naar toe. Toen hij Raguel vertelde dat hij familie was kon hij inderdaad diezelfde dag nog trouwen met het meisje. Ze werden alleen gelaten in een aparte kamer en Tobias brandde daar de lever van de vis op de kooltjes. Terstond greep Raphaël de duivel Asmodeus en verbande hem naar de woestijn. Tobias zei tegen Sara: laten we eerst drie dagen en nachten gaan bidden zodat het duidelijk is voor God dat ik je niet neem uit lust, maar alleen om zo nageslacht te kunnen produceren. De verbazing van Raguel was groot toen Tobias na drie dagen nog bleek te leven. Hij had al een diepe kuil laten graven voor zijn lijk en die kon nu weer dicht. Raphaël kon voor Tobias het geleende geld ophalen en na een groots feest gingen ze terug naar zijn ouders in Nineve. Die waren natuurlijk dolblij en Tobias kwam direct aan met de gal van de vis en smeerde dat op de ogen van zijn vader. Het witte laagje kwam los en hij trok dat van de ogen van zijn vader af. Direct kon hij het licht van de hemel weer zien! Eindelijk openbaarde de reisgenoot van Tobias zichzelf als de engel Raphaël en verdween direct na die woorden en loste op in het niets. Tobias en zijn ouders lagen drie uur op de grond met hun aangezicht in het stof, puur uit angst en eerbiedigheid.

Bernardo Strozzi – De genezing van Tobit 1635

Genesis 38
Waarschijnlijk ging het om een schaapscheerdersfeest en kwam Juda mogelijk ietwat beschonken na het feest langs Tamar.
De Bijbel draait er verder niet om heen en noemt haar letterlijk een hoer.
https://biblehub.com/commentaries/genesis/38-15.htm
https://daughtersdialogue.wordpress.com/2013/05/12/playing-the-sacred-harlot-the-story-of-tamar-2/
Van dit verhaal bestaat zelfs een ‘erotische’ stripversie: Peter – Thamara en Juda 1993
Numeri 22
Genesis 18 en 19
http://www.etymologiebank.nl/trefwoord/sodomie
https://st-takla.org/pub_Deuterocanon/Deuterocanon-Apocrypha_El-Asfar_El-Kanoneya_El-Tanya__1-Tobit.html#Chapter%208
Asmodeus is een van de zeven prinsen van de hel, een soort van aartsdemon zoals er ook zeven aartsengelen zijn. Hij vertegenwoordigt de zonde van de lust, vandaar dat het drie dagen bidden van Tobias zo goed helpt.
Raphaël is de vierde van de zeven aartsengelen en vertegenwoordigd de deugd van genezing.
Het meisje wordt in sommige vertalingen zijn ‘zuster’ genoemd, maar dat hoeven we niet letterlijk te nemen. Ik denk eerder aan een nicht, maar dit wordt niet helder uit de tekst. Het blijft natuurlijk zeer vreemd dat die verwantschap gezien werd als een pré voor een huwelijk. Ook het huwelijk op dezelfde dag nog en zonder tussenkomst van een priester is heel erg raar..

The post Sodomie, onanie en een pratende ezel: De drie meest bizarre verhalen uit de Bijbel first appeared on Abe de Verteller.

Sodom en Gomorra - Abe de Verteller

Sodomie, onanie en een pratende ezel: De drie meest bizarre verhalen uit de Bijbel