Jarig zijn was hel! Wat een k*dag! Weer een jaar dichter bij de dood! Aan het fenomeen verjaarsfeest deed ik niet mee. De schaarse vrienden die ik had kregen geen uitnodiging, ik vierde het niet. Tot ik een paar jaar geleden in een appendix van een geweldig boek over elfen, weerwolven en heksen (1), iets las over een klassiek geschrift speciaal over de verjaardag: ‘De die natali’ (de geboortedag) van Censorinus. Geschreven in 238 A.D. ter ere van de veertigste verjaardag van zijn patroon Caerelius. Dit veranderde mijn mening over verjaardagen totaal.
Gevleugelde genius Pompeï 1e E vC
Hij schrijft:
‘In zijn algemeenheid, offeren wij elk jaar aan ons genie. Het genie is voor ons de waakzame beschermer, hij zal nooit ver van ons vandaan gaan. Hij begeleidt ons en neemt ons onder zijn hoede van het moment dat we uit de buik van onze moeder komen, tot de laatste dag van ons leven.’ (2)
Wat wij de verjaardag noemen was dus bij de Romeinen het moment in het jaar waarop hij de connectie met zijn genie vierde en aan zijn genie een offer gaf.
Naast de kerst is de verjaardag waarschijnlijk het belangrijkste feest in onze maatschappij. Toch is er bitter weinig bekend over de symboliek en betekenis van dit feest. Met de uitleg van Censorinus viel voor mij het hele feest op zijn plaats. Met de verjaardag vier je en gedenk je jouw genie. Je viert de mate waarin je samenvalt met je genie. Je viert je eigen genialiteit! Geniaal komt van het Latijn; ‘genialis’ wat gewijd aan het genie (de beschermgeest) betekent. Genius komt van ‘geno’ wat zwanger worden, voortbrengen of begrijpen betekent. Zo wordt de genius meer een scheppende geest. Degene die je inspiratie brengt, die je zwanger maakt van geesteskindjes! (3) Zo is het vieren van je genie geen teken van arrogantie, het betekent niet dat je jezelf op een voetstuk plaatst, maar dat je op zoek gaat naar de goddelijke sprank in jezelf, die je op weg helpt naar genialiteit.
Het genie
Genius als Pater familias 1e E nc
Maar wat is dan dat genie? Voor de Romeinen is het genie een beschermende geest, vergelijkbaar met de christelijke beschermengel, de Noorse ‘fylgja’ en de Griekse ‘daimon’. Voor vrouwen werd deze geest Juno genoemd, voor mannen is het altijd Genius. Hij is een beschermer, hij waakt over jou, maar wat minstens zo belangrijk is; hij geeft je wenken en duwtjes de goede kant op. Zo helpt hij jou om je individualiteit, je persoonlijkheid te vormen. Dit kan hij omdat hij een bemiddelaar is tussen ons en de goden. De Romein Martianus uit de 5e eeuw A.D. beschrijft het genie als een boodschapper van de meest geheime gedachten van de hogere machten. Tegelijk ben jij het genie ook zelf! Het is je geestelijke dubbel, het goddelijke deel in jezelf. Zijn functie is het om ons individuele noodlot of doel in het leven, te koppelen aan de kosmische orde. (4)
‘Indulgere genio’
De Romeinen hadden een belangrijk motto betreffende het genie: ‘indulgere genio’. Dit betekent: geef toe aan de ingevingen van je genie! Als je dat doet geniet je het leven ten volle! Wie dat niet doet misleidt zijn genie – ‘genium suum defraudare’ – en bedriegt zichzelf. Zo’n persoon zal een miserabel leven leiden. De Romeinen gaven juist graag toe aan die ingevingen, waardoor het genie mogelijk een grotere invloed op hun leven had dan welke God ook! (5) Als je de natuurlijke neiging volgt die past bij je talent leidt dit tot ultiem geluk, echter dit moet wel onderscheiden worden van een verlangen naar allerlei vormen van afleiding die als vlucht kunnen dienen om je ware talent en daarmee je lot niet te volgen! Later werd het genius dan ook nogal eens verdeeld in een goede en een kwade genius of in de christelijke tijd een (bescherm)engel op je rechterschouder en een duiveltje (de demon/ daimon) op je linkerschouder. De ene stimuleert je persoonlijke groei en de andere breekt je persoonlijkheid juist af. In de christelijke tijd werd de genius die de Romeinen vereerden een kwade ‘genie’ of geest en de daimon van de Grieken een boze demon. Hun influisteringen zouden je van het rechte pad afbrengen.. (6)
Genialiteit
Oorspronkelijk was er echter slechts één genius. Wie de ingevingen van deze genius volgt, volgt zijn (nood) lot, die leidt naar genialiteit! Het maakt van jou een genie, of beter gezegd het zorgt ervoor dat je uiteindelijk samen zal vallen met je genie. In deze zin is het genie je hogere zelf. De weg er naar toe is je entelechie, de verwerkelijking van je ware zielsvorm in de stof, zoals Aristoteles dat al zag. (7) De verjaardag is de dag bij uitstek om te offeren aan je genie. Deze kwam namelijk bij je op het moment van je geboorte. Men offerde in de Romeinse tijd wijn, bloemen en cake aan het genie (in plaats van het meer gebruikelijke offer van vlees wat men aan de goden en geesten bracht) en daarna werd er gedanst.. Dit kan je best vergelijken met een huidige verjaardag! (8)
Tegenwoordig als ik jarig ben probeer ik bij mezelf na te gaan: In hoeverre heb ik dit jaar geluisterd naar mijn genie? Heb ik zijn ingevingen gevolgd en ben ik dus verder gegaan op mijn levensweg? Of ben ik het juist uit de weg gegaan? Heb ik dit jaar ten volle van mijn leven genoten of niet? Daarna ga ik alles vieren wat mij dichter bij mijn genie heeft gebracht. Ik ga mijn verjaardag vieren!
De Genius van de stad Palermo (9)
Noten:
1) Dit artikel is geschreven in maart 2012
Claude Lecouteux – Witches, werewolves and fairies 158-160
2) Idem.
3) http://www.etymologiebank.nl/trefwoord/genie
4) Claude Lecouteux – Witches, werewolves and fairies 158-160
Hiernaast bestaat er ook de ‘genius’ van een stad, streek, land of zelfs object. Ik laat deze vorm van genius als beschermende geest in dit artikel buiten beschouwing.
5) http://craftart.pbworks.com/w/page/23967572/GENIUS
http://nl.wikipedia.org/wiki/Genius
6) Ook van de daimon wordt gezegd dat dit een beschermende geest is die je van je geboorte tot je dood in het leven begeleidt. Hij is degene die er op let dat de mens het lot krijgt dat hem door de schikgodinnen is toebedeeld. Daimon komt van het werkwoord daiesthai wat verdelen of distribueren betekent. Hij verdeelt het lot aan de mens die hij begeleid. De daimon is dus verre van demonisch!
http://en.wikipedia.org/wiki/Demon
http://www.mythindex.com/greek-mythology/D/Daemones.html
7) http://www.encyclo.nl/begrip/Entelechie
8) Larousse – Encyclopeadia of mythology 217
Walker – the woman’s encyclopedia of myths and secrets 339
9) Noot bij foto Larousse – Encyclopeadia of mythology 217 en Bona Dea – Hendrik H. J. Brouwer 344: De genius wordt in de Romeinse kunst afgebeeld als (gebaarde) slang of man in een mantel gehuld. Dit beeld wordt geplaatst op het altaar (lararium) tussen lar en penates. Waarom in dit beeld van de Genius van Palermo de slang aan de borst wordt gekoesterd en of de man of de slang de genius is, is niet duidelijk..
http://www.mythindex.com/greek-mythology/D/Daemones.html
Het is soms net of je verjaardagen wel leuk en belangrijk moet vinden.Als Jehovah’s getuige ben ik te weten gekomen dat er veel heidens gedachtengoed achter schuil gaat (denk aan astrologie) .Als ik geen verjaardag wil vieren, laat me dan.Ik vind dat verjaardagen e.d. je zo opgedrongen worden. Het gekke is dat er talloze mensen zijn die niets met verjaardagen hebben, terwijl ze dan weer boos worden als hun verjaardag geen aandacht krijgt. In feite is elke dag van je leven belangrijk en er is van elke dag wel wat leuks te maken.Ik hoef me niet persé bijzonder te voelen op een bepaalde dag van het jaar.Het is, vind ik, ook zo ” opzitten en pootjes geven” en daar heb ik niet zo gek veel boodschap aan.Mijn geboortedatum is maar een tijdstip, meer niet..